Zonnepark Koningspleij: ‘Icoon voor duurzame energie-opwek’

‘Zonnepark Koningspleij heeft de kwaliteiten die je van een modern zonnepark mag verwachten.’ Dat zegt Cathelijne Bouwkamp, wethouder en locoburgemeester van de gemeente Arnhem. Ze duidt daarmee in het bijzonder op het combineren van grootschalige zonnestroom en natuurontwikkeling. Joris Hooijberg, assetmanager van Sunvest sluit zich aan bij haar woorden. ‘Sunvest ontwikkelt Natuurlijke zonneparken. In Arnhem kregen we de ruimte om hiervoor de lat hoog te leggen.’

In het najaar van 2021 ging de eerste paal van Zonnepark Koningspleij de grond in. Maart 2022 werden de laatste zonnepanelen gelegd. Die zijn gezamenlijk goed voor een piekvermogen van 13 megawatt. Daarmee is het eerste zonneveld op deze schaal een feit in Arnhem. Dat ging echter niet zonder het overwinnen van bijzondere uitdagingen, zowel voor de gemeente als voor ontwikkelaar Sunvest.

Meerdere belangen

‘Verduurzaming is topprioriteit voor Arnhem’, aldus Bouwkamp. ‘In ons programma New energy made in Arnhem vertalen we onze CO2-reductiedoelen voor 2030 naar actie aangaande mobiliteit, bedrijven en industrie, de gebouwde omgeving en grootschalige opwek. Daarin zetten we grote stappen en dat wordt nu steeds meer zichtbaar, bijvoorbeeld in twee proeftuinen aardgasvrijewijken, zon op dak bij ondernemers en natuurlijk Zonnepark Koningspleij. Wij blijven versnellen in verduurzaming en zien de realisatie van zonneparken daarbij als kansrijk. De ruimte in en rondom de stad is echter beperkt. Bovendien spelen er meerdere belangen zoals die van de landbouw, het behoud van biodiversiteit en de zorg voor een kwalitatieve leefomgeving. In een onderzoek dat we samen met onze inwoners deden kwam Koningspleij-Noord naar voren als een geschikte en grootste locatie voor zon op land. In 2017 schreven we een aanbesteding uit, maar die ging wel gepaard met de nodige eisen.’

Uitdagingen overwinnen

Hoe meer, hoe beter. Dat was het credo van de Arnhemse gemeenteraad. Zonnepark Koningspleij moest zoveel mogelijk zonnepanelen gaan tellen. Tegelijkertijd werd de lat ook op andere vlakken hoog gelegd; de randvoorwaarden waren talrijk en divers. Zo was dubbelgebruik van de grond een uitdrukkelijk uitgangspunt. Het park moest optimaal in de omgeving worden ingepast, zowel landschappelijk als natuurlijk. Daarnaast wilde de gemeente een goede samenwerking met lokale innovatieve bedrijven, participatie van de inwoners en een optimaal beheer en exploitatie. ‘Sunvest scoorde onder de streep de meeste punten’, aldus Bouwkamp. ‘Bij zo’n groot project als dit is het echter logisch dat niet alle hobbels kunnen worden voorzien in een aanbieding. De gunning aan Sunvest was daarmee het startschot van een intensieve samenwerking om alle uitdagingen te overwinnen.’

Energiepark Koningspleij

Zonnepark Koningspleij ligt tussen het Industriepark Kleefse Waard, de Nieuwe Haven en de Pleijroute (N325). Langs die rondweg worden ook vier windturbines gerealiseerd onder de naam windpark Konigspleij, waarvan twee ter hoogte van Zonnepark Koningspleij. Dit levert een gelijkmatig productieprofiel van groene stroom op; zon en wind zijn goede buren vanwege de complementariteit in opwek. De installaties delen de netaansluiting echter niet. Sunvest, Liander en Prowind onderzochten samen de mogelijkheden, maar een gezamenlijke kabel was financieel en juridisch niet haalbaar. Het zonne- en windpark is in juni 2022 feestelijk geopend onder de naam Energiepark Koningspleij.

Grote natuurlijke waarde

Ondanks de stedelijke omgeving en agrarische activiteiten, is het gebied van grote natuurlijke waarde. Het grenst aan de Nederrijn. De uiterwaarden kennen een rijke flora en fauna. Even verderop naar het noorden ligt de Veluwe en naar het zuiden Rijntakken, beide Natura 2000-gebieden. Zonnepark Koningspleij is daarmee feitelijk een belangrijke schakel in een waardevol ecosysteem.

Lat hoog

‘Wij ontwikkelen en realiseren Natuurlijke zonneparken’, aldus asset manager Joris Hooijberg van Sunvest. ‘In Arnhem kregen we de ruimte om hiervoor de lat hoog te leggen. Het gebied is onder andere thuis voor 13 zeldzame planten. Daarvan staan er 6 op de rode lijst, waaronder goudhaver, bevernel en de kleine ratelaar. Je vindt er bedreigde dieren zoals de rugstreeppad en de kamsalamander. Die willen we niet alleen behouden, maar ook zorgen dat ze er welvaren. Om dat waar te maken werken we, onder andere samen met Vereniging Nederlands Cultuurlandschap, aan het verrijken van de biodiversiteit en het creëren van natuur. Dat maakt dit tot een heel bijzonder project.’

Habitat en overwintering

De maatregelen in het kader van natuurcreatie uiten zich in allerhande aspecten van het ontwerp en beheer van Zonnepark Koningspleij. Zo wordt er een paddenpoel aangelegd. Er worden bijenkasten en insectenhotels geplaatst. Houtstapels van een meter hoog dienen als habitat en overwinteringsplek voor amfibieën. Aan de noordkant van het park wordt een groene zone ontwikkeld, aan de zuid- en westkant struweelhagen aangeplant.  Het grasland wordt verrijkt door het inzaaien van een kruidenrijk mengsel. Het beheersplan omvat onder andere begrazing door schapen en de bestrijding van de exoten Japanse Duizendknoop en Reuzenberenklauw. We hebben ervoor gekozen te ontwerpen op maximale productie ‘binnen de hekken’ en maximale ecologische ontwikkeling ‘buiten de hekken’ en langs de randen.

Nieuw terrein

Hooijberg: ‘Nog zo’n vernieuwend aspect aan deze ontwikkeling is minimalisering van de uitstoot van CO2 en stikstof bij de bouw, onder andere door de maximale inzet van elektrische voertuigen en werktuigen. Dat is moeilijk; de alternatieven voor fossiele machines zijn nog beperkt. Het is ook nieuw terrein in operationele zin. Sunvest ziet dit dus ook als een leerproces; een investering in de toekomst. Uniek aan Zonnepark Koningspleij is ook onze samenwerking met industrie in de omgeving. Op de Kleefse Waard zijn een aantal zeer innovatieve bedrijven gevestigd, waaronder een aantal startups in hernieuwbare energie. Ze hebben samen met de gemeente, in het kader van een EU-innovatieproject, een batterij van 0,5 megawattuur geplaatst voor het laden van elektrische voortuigen. Sunvest deelt data in het kader van de systeemoptimalisatie. Daarnaast kijken we naar samenwerkingsmogelijkheden op het vlak van het ontwikkelen van nieuwe technologie voor duurzame energie-opwek en -distributie.’

181 Arnhemmers

Zonnepark Koningspleij levert vanaf mei voldoende zonnestroom om 4.000 huishoudens in hun elektriciteitsbehoefte te voorzien. De financiering kwam mede tot stand door het uitgeven van obligaties. Daarbij hadden Arnhemse bedrijven en burgers voorrang. In totaal hebben zij 275.000 euro geïnvesteerd en gaan daar de komende decennia de vruchten van plukken. ‘We hadden het liefst gezien dat een samenwerking met een energiecoöperatie 50 procent lokaal eigenaarschap had opgeleverd’, vertelt Bouwman. ‘De gemeente en Sunvest gingen daar ook vol voor. Dat is jammer genoeg niet gelukt. 181 bewoners uit de regio Arnhem kozen echter voor financiële participatie via obligaties, en dat is fijn omdat zo een deel van de opbrengsten in onze gemeente blijven.

Zonnepark Koningspleij heeft kortom alle kwaliteiten die je van een modern zonnepark mag verwachten. Dit is een hele belangrijke ontwikkeling voor onze stad en haar inwoners. Zonnepark Koningspleij is een icoon voor duurzame energie-opwek in Arnhem. Ik ben supertrots.’

Heeft u hart voor duurzame energie-opwek en hiervoor > 8 ha. grond beschikbaar? Neem dan contact met ons op voor een verkennend gesprek. Jeroen Schmaal: 030 341 0913 | jeroen@sunvest.nl