In het voorjaar van 2020 gunde de gemeente Maastricht de ontwikkeling van Zonnepark Lanakerveld aan Sunvest. De aanbesteding van dit zonneveld aan de grens met België kende een lange voorgeschiedenis. De gemeente zette in op het borgen van alle denkbare belangen, waaronder die van de omwonenden en de archeologische en ecologische waarde. Dat leidde onder andere tot vraag naar het realiseren van een Nature Inclusive Solar Park (NISP) volgens de richtlijnen van KIWA. Joël Nolten, projectontwikkelaar bij Sunvest. ‘Dit sluit nauw aan bij waar wij voor staan: de ontwikkeling van natuurlijke zonneparken. Daarom gaat Sunvest vol ambitie voor deze primeur: Lanakerveld moet het eerste zonnepark worden met dit certificaat.’
Lanakerveld ligt ten noordwesten van Maastricht. Het heuvelachtige land grenst aan Vlaanderen, kent een rijke historie en wordt ook wel de oudste landbouwgrond van Nederland genoemd. Hoewel er nog steeds boeren actief zijn, kreeg het al in 2003 een bedrijfsbestemming en is het in handen van de gemeente. Met het beschikbaar stellen van deze grond voor een zonnepark maakt de gemeente werk van haar duurzaamheidsambities.
Logische en belangrijke stap
‘Maastricht streeft naar energieneutraliteit, in 2030 voor de eigen organisatie en in 2050 voor onze hele gemeente’, vertelt senior beleidsmedewerker duurzaamheid Peter Rompelberg. ‘Daarvoor moeten we onder andere grootschalig groene elektriciteit opwekken. Het bouwen van een zonneweide op Lanakerveld is daarin een belangrijke stap; het is niet alleen de enige locatie die we hiervoor tot onze beschikking hebben, maar hij is ook zo groot dat het zonne-energiesysteem straks goed is voor de opwek van zo’n 20 procent van het totale elektriciteitsverbruik van de Maastrichtse huishoudens. Tegelijkertijd gaat deze ontwikkeling niet over één nacht ijs. Het aanbestedingstraject vergde grondige research op verschillende aspecten.’
Grafveld en regenval
Lanakerveld kent tientallen archeologische vindplaatsen. Deze dateren vanaf het vroege neolithicum tot de vroege middeleeuwen – van 5300 voor tot 1000 na Christus. Een van de belangrijke doelstellingen van het vooronderzoek was het bepalen van de exacte omvang van een 5000 jaar oud grafveld waarop geen zonnepanelen mogen worden geplaatst. Daarnaast kent het gebied een bijzondere afwateringsproblematiek. Zware regenval kan voor veel overlast zorgen bij bewoners en dat moet worden aangepakt, zeker met het oog op de als maar zwaardere buien als gevolg van de klimaatverandering. Al deze zaken heeft Sunvest meegenomen in het ontwerp voor Zonnepark Lanakerveld.
Verbetering op alle fronten
Marianne Bauling, projectmanager Stedelijke Ontwikkeling van de gemeente Maastricht: ‘Bovendien is de biodiversiteit in het gebied afgenomen door langdurige landbouw en is de grond verschraald en verhard, wat de afwatering niet ten goede komt. Wij willen dat de ontwikkeling van Zonnepark Lanakerveld gepaard gaat met oog voor al die zaken; een integrale verbetering op alle fronten dus. Daarnaast moeten de omgeving en inwoners van Maastricht maximaal kunnen profiteren van dit project. In dat kader vroegen we om de realisatie van een Nature Inclusive Solar Park (NISP) volgens de richtlijnen van KIWA. Daarin zijn alle fases van ontwerp en installatie tot en met beheer ondergebracht in een verantwoorde structurele aanpak, bijvoorbeeld ten aanzien van biodiversiteit en ecosystemen. Dat Sunvest aan die wens tegemoet kwam leverde extra punten op in de aanbesteding.’
Rijkere flora en fauna
Zonnepark Lanakerveld moet in 2023 draaien. Het zal vanaf dan jaarlijks een kleine 60.000 megawattuur stroom produceren. Het totale gebied beslaat ongeveer 41 hectare, waarvan 32 hectare aan zonnepanelen. De resterende ruimte betreft onder andere het grafveld en de voormalige holle wegen die door het gebied liepen. ‘Die gebruiken we om waarde toe te voegen voor de natuur, bijvoorbeeld door het aanleggen van takkenrillen en aanplanten van bloemrijk grasland en struweel wat ten goede komt aan een rijkere flora en fauna’, vertelt Nolten. ‘Daarnaast onttrekken we het park waar nodig aan het zicht met groenstroken. We verruwen de grond onder zonnepanelen en leggen geultjes aan waardoor de grond beter water opneemt. Aan de Maastrichtse zijde van het veld creëren we leefgebieden voor de rugstreeppad door poelen te graven die tevens als wateropvang dienen.’
Mooi rendement
Een van de bijzondere elementen van Zonnepark Lanakerveld wordt een educatief centrum nabij het grafveld. De vorm die Sunvest daarbij in gedachten heeft is die van een skelet van een oude boerderij. Daarin kunnen bijvoorbeeld schoolklassen worden ontvangen om te leren over verduurzaming en de historie van het gebied. Op Zonnepark Lanakerveld komen daarmee het heden en verleden samen.
Joël Nolten: ‘Over de exacte uitvoering en de behoeften zijn we nog in overleg met geïnteresseerde scholen. We vinden het belangrijk om de energietransitie in Maastricht op meerdere vlakken vooruit te helpen. Een andere manier om de omgeving van deze ontwikkeling te laten profiteren is financiële participatie. Zowel particulieren als bedrijven kunnen straks aandelen in Zonnepark Lanakerveld nemen en daar een mooi rendement op boeken. Daarvoor hebben we 4 hectare aan zonnepanelen gereserveerd.’ ‘Het uiteindelijke ontwerp is bovendien in nauwe samenwerking met de omwonenden tot stand gekomen en Sunvest stelt daarnaast ook nog eens een buurtfonds van zo’n 14.000 euro per jaar ter beschikking’, sluit Bauling aan. ‘De burgers kunnen dit naar eigen believen besteden om hun welzijn te verbeteren. De ontwikkeling van Zonnepark Lanakerveld overstijgt het leggen van zonnepanelen dus wezenlijk en is een project van ons allemaal.’
Lees meer over zonnepark Lanakerveld.
